Aktualności

Zasadniczo w przypadku obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, przepisy ustawy o CIT wskazują na tzw. podmioty powiązane. Zaznaczyć jednak należy, że począwszy od dnia 1 stycznia 2021 r. podmioty niepowiązane są zobowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych, w sytuacji spełnienia kryteriów określonych w art. 11o ustawy o CIT ( a także art. 23za ustawy o PIT)
W art. 11o ust. 1a ustawy o CIT jest mowa o transakcjach kontrolowanych (oraz innych niż kontrolowane) dokonywanych przez podatnika, jeżeli wartość tych transakcji za rok podatkowy lub obrotowy przekracza 500.000 zł, a rzeczywistym właścicielem jest podmiot mający rezydencję na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Zgodnie z art. 11o ust. 1b ustawy o CIT domniemywa się, że wyżej wskazany rzeczywisty właściciel ma rezydencję w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli druga strona transakcji w której występuje podatnik dokonuje w roku podatkowym/obrotowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę/zarząd w raju podatkowym. Co najbardziej problematyczne dla polskiego podatnika to fakt, że przy ustalaniu powyższych okoliczności są oni obowiązani do dochowania należytej staranności.
Mając na względzie powyższą regulację art. 11o ust. 1a-1b ustawy o CIT, polscy podatnicy zostali zobowiązania do dość daleko idącego obowiązku, który prezentować może się następująco. Podatnik dokonuje w roku podatkowym transakcji przekraczającej 500.000 zł, z innym polskim przedsiębiorcą, a ten, w późniejszym czasie (w ramach roku podatkowego) dokonuje z kolei jakiejkolwiek transakcji z podmiotem mającym siedzibę w raju podatkowym. W praktyce, w ramach zwykłych relacji handlowych, mało prawdopodobnym jest, żeby podatnik uzyskał informację o tym, czy aby jego kontrahent dokonuje innych czynności z podmiotem rajowym, mało tego sam kontrahent podatnika może nie wiedzieć, że dokonano takiej transakcji.
Mimo wszystko, wydaje się, że na gruncie niniejszej regulacji istnieje pewna forma zwolnienia się podatnika z wyżej opisanego obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych łącznie z wykazaniem, że podatnik dochował należytej staranności.

Zgodnie z informacją zawartą na rządowej stronie (podatki.gov) w dniu 22 stycznia 2021 r. do konsultacji podatkowych przedłożono projekt Objaśnień podatkowych pt. „Obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych, o którym mowa w art. 11o ust. 1a i 1b ustawy o CIT oraz art. 23za ust. 1a i 1b ustawy o PIT”.
Z Projektu objaśnień wynika, że opisywane domniemanie rajowe zachodzi, w sytuacji gdy druga strona transakcji dokonuje z podmiotem (albo też podmiotami) rajowymi rozliczeń, o wartości łącznej minimum 500 000 zł, zasadniczo związanych z transakcjami zakupowymi drugiej strony transakcji (kontrahenta podatnika). Ministerstwo Finansów tym samym zasugerowało, że uruchomienie domniemania rajowego może nastąpić tylko w sytuacji, gdy kontrahent realizuje transakcje „rajowe” na kwotę opiewającą na ponad 500 000 zł. Co najważniejsze, w Projekcie objaśnień potwierdzono, że wystarczające jest zweryfikowanie, czy kontrahent (druga strona transakcji) jest rzeczywistym właścicielem. W przypadku potwierdzenia tej okoliczności podatnik nie ma obowiązku sporządzania dokumentacji z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT(tak: pkt 14 Projektu objaśnień). Jeżeli podatnik nie uzyska informacji wskazujących na to, że druga strona transakcji jest rzeczywistym właścicielem czy też uzyska potwierdzenie, że nie jest rzeczywistym właścicielem, powinien sprawdzić, czy rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym. Jeżeli podatnik ustali bowiem rezydencję rzeczywistego właściciela, w zależności od tego, czy jest to rezydencja rajowa lub też nie, na podatniku/spółce niebędącej osobą prawną będzie lub też nie, ciążył obowiązek wynikający z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT. Zgodnie z pkt 16 Projektu objaśnień, jeżeli podatnik nie zgromadzi informacji wystarczających do poczynienia powyższych ustaleń, powinien przejść do weryfikacji podstawy domniemania, tzn. posiadania przez drugą stronę transakcji rozliczeń z podmiotem rajowym.

Co najważniejsze, w prezentowanym projekcie objaśnień Ministerstwo Finansów zasugerowało, aby standard dochowania należytej staranności bazował na pozyskiwaniu stosownych oświadczeń, tzw. oświadczeń wiedzy.
W pkt 41 Projektu objaśnień zaproponowano następująca treść takiego oświadczenia, które może być sformułowane w następujący sposób:
1) czy druga strona transakcji dokonuje rozliczeń z podmiotem (lub podmiotami) rajowymi, związanych z transakcjami zakupowymi (z jej perspektywy), a jeżeli tak:
2) czy dokonywane rozliczenia są istotne materialnie, tzn. czy rozliczenia wynikające z transakcji zakupowych z perspektywy drugiej strony transakcji do podmiotów rajowych wynoszą łącznie co najmniej 500 000 zł.
 
Mając na względzie pkt 38 Projektu objaśnień, „oświadczenie można uzyskać lub potwierdzić ex post, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnika. Informacje mogą być zbierane również w trakcie roku podatkowego, jednak musi wówczas zostać zapewniony mechanizm ich aktualizacji przy zmianie okoliczności (np. obowiązek powiadomienia przez kontrahenta, w przypadku zmiany rzeczywistego właściciela albo o dokonywanych rozliczeniach z podmiotem rajowym)”.
 
Warto zaznaczyć, że oświadczenie wiedzy nie musi przybrać żadnej szczególnej formy, może to być przykładowo oświadczenie złożone w dowolnej formie (papierowej lub elektronicznej), które jednak umożliwia  identyfikację osoby, od której to oświadczenie pochodzi, oraz identyfikację kontrahenta, którego dotyczy. Jednocześnie oświadczenie wiedzy pochodzące od kontrahenta – dotyczące wskazania rzeczywistego właściciela – powinno być dokumentem podpisanym przez prawidłowo umocowanych przedstawicieli tego podmiotu – drugiej strony transakcji (tak: pkt 36–37 Projektu objaśnień).

Pożądany sposób postepowania, można również określić analizując treść indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego, w ramach których to można wskazać m.in. na  interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 stycznia 2022 r., sygn. akt 0111-KDIB1-2.4010.385.2021.1.AW oraz interpretację z dnia 19 stycznia 2022 r., znak: 0111-KDIB2-1.4010.542.2021.2.MK

Autor:
Tomasz Manterys- aplikant radcowski w Kancelarii Radców Prawnych Primo Lege