Kategorie tematyczne
EventyPrawo spółekPodatkiPrawo gospodarczePrawo pracyPrawo cywilneRozwiązanie stosunku pracy pracownikowi znajdującemu się w tzw. okresie przedemerytalnym
Pracownikowi w tzw. okresie przedemerytalnym przysługuje szczególnego rodzaju ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy. Jej przejawem jest to, że o ile pracownik może dość swobodnie decydować o tym, kiedy zakończy współpracę, to po stronie pracodawcy występują dość istotne ograniczenia.
Jak wynika z treści z art. 39 Kodeksu pracy (dalej: kp), pracownikowi nie można wypowiedzieć umowy o pracę, jeżeli brakuje mu nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jest to przepis o charakterze bezwzględnym, co oznacza, że nie można go zmienić na mocy umowy o pracę. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zakaz złożenia wypowiedzenia należy traktować dosłownie i w wykładni tego przepisu nie ma miejsca na twórczą interpretację. Warto zatem powołać się na wyrok z dnia 19 maja 1992 r., sygn. akt: I PRN 19/92, w którym SN zważył następująco: „Zakaz przewidziany w art. 39 k.p. obowiązuje także wtedy, gdy rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło wprawdzie po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego, jednak jej wypowiedzenie dokonane zostało przez zakład pracy w czasie, gdy pracownik tego wieku jeszcze nie osiągnął.” Podobne poglądy prezentuje doktryna prawnicza. Przykładowo można wskazać na tezę prof. Zbigniewa Górala: „Oznacza to, że w okresie ochronnym obowiązuje zakaz składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu.” (Baran Krzysztof W. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III).
Wobec powyższego, zgodnie z kp pracodawca może złożyć swojemu pracownikowi oświadczenie o wypowiedzeniu nie wcześniej niż po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego. Należy podkreślić, że stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu dopiero po upływie okresu wypowiedzenia, a nie z dniem uzyskania przez pracownika uprawnienia do emerytury.
Przykład: Pracownik Jan Kowalski jest zatrudniony w Bud-Beton Sp. z o.o. od 6 lat. Od dnia 12 maja 2018 r. będzie mu przysługiwało prawo do emerytury. Pracodawca może złożyć mu oświadczenie o wypowiedzeniu stosunku pracy dopiero po 12 maja 2018 r. Stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu po upływie 3-miesięcznego terminu wypowiedzenia, który powinien obejmować pełne miesiące. W związku z tym, strony zakończą współpracę z dniem 31 sierpnia 2018 r.
Próby wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę należy uznać za sprzeczne z prawem, zatem pracownikowi przysługiwałoby roszczenie o przywrócenie do pracy lub wypłatę odszkodowania w wysokości do trzykrotnego wynagrodzenia za pracę (art. 45 kp). Należy jednak podkreślić, że wypowiedzenie takie byłoby skuteczne, umowa o pracę uległaby rozwiązaniu, a wskazane konsekwencje mogłyby dotknąć pracodawcę jedynie w przypadku, gdyby były pracownik wytoczył powództwo do sądu. Należy jednak dodać, że wypowiedzenie stosunku pracy nie jest jedynym sposobem jego rozwiązania.
Warto zatem wskazać, że kodeks pracy przewiduje przypadki, gdy umowa o pracę zostaje rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym. Katalog takich okoliczności wymienia art. 52 kp (okoliczności z winy pracownika) oraz 53 kp (okoliczności bez winy pracownika). Do pierwszej z kategorii należą przypadki, w których pracodawca jest uprawniony do natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy z powodu negatywnych zachowań obciążających pracownika - przykładowo można wymienić zawinione ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Natomiast art. 53 kp przewiduje sytuacje, gdy pracownik jest nieobecny w pracy przez określony okres z przyczyn przez niego niezawonionych, np. długotrwałego zwolnienia lekarskiego.
Ponadto, pozostaje jeszcze rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron (30 § 1 ust. 1 kp). Jest to swoistego rodzaju umowa, gdyż wymaga zgody zarówno pracodawcy, jak i pracownika. W porozumieniu powinien zostać oznaczony termin, z jakim umowa zostaje rozwiązania. Uprawnienia pracownicze związane z osiągnięciem wieku przedemerytalnego w tym przypadku nie obowiązują, gdyż pracownik, wyrażając zgodę, rezygnuje z przyznanej przez ustawodawcę ochrony.