Aktualności

Kategorie tematyczne

EventyPrawo spółekPodatkiPrawo gospodarczePrawo pracyPrawo cywilne

Nowe regulacje prawne w związku z ochroną przed „koronawirusem” (tzw. COVID-19).

W minioną niedzielę, tj. 8 marca 2020 r. zaczęła obowiązywać ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem „koronawirusa” (oznaczonego symbolem COVID-19 lub SARS-CoV-2). Została ona przygotowana w ekspresowym tempie bo i okoliczności w jakich powstawała jak i stanowiące przyczynę do prac nad nią były nadzwyczajne.
Przyznaje ona w uzasadnionych przypadkach szereg wyjątków i możliwości stosowania odmiennych regulacji od tych obowiązujących na co dzień w danych kwestiach.
Po pierwsze stwarza możliwość nakazania pracownikowi przez pracodawcę wykonywanie określonej w umowie pracy w sposób zdalny, tj. poza miejscem stałego jej wykonywania. W aspekcie praw pracownika należy również w tym miejscu wspomnieć o treści art. 210 kodeksu pracy, zgodnie z którym, w przypadku gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika albo gdy wykonywania przez niego praca grozi taki niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Zatem, co potwierdza również Państwowa Inspekcja Pracy, pracownik, którego pracodawca wysyła służbowo w rejony zagrożone „koronawirusem”, może odmówić wykonania takiego polecenia powołując się na powyższe argumenty oraz na potencjalne ryzyko rozprzestrzeniania choroby w kraju po powrocie i tym samym narażenie na niebezpieczeństwo innych osób. PIP, w przypadkach rozważania wyjazdów służbowych w rejony podwyższonego ryzyka, nakazuje stosowanie się do zaleceń i komunikatów właściwych organów państwowych, w szczególności Państwowej Inspekcji Sanitarnej czy Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Kolejną nowością według nowej ustawy jest wprowadzenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy w związku z koniecznością osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły.
W treści ustawy przewidziano również wyłączenie stosowania przepisów prawa zamówień publicznych w przypadku zamówień dotyczących towarów lub usług niezbędnych do przeciwdziałania temu wirusowi. Ma to na celu przyspieszenie zawierania umów w tym zakresie w uzasadnionych przypadkach.
W celi ograniczenia zjawiska niekontrolowanego wzrostu cen produktów leczniczych, wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia, mogących być wykorzystywanych w związku z przeciwdziałaniem „koronawirusowi” ustawa wprowadza obowiązek ustalenia maksymalnych cen tych w/w produktów przez właściwe organy państwa.
Ustawa przewiduje również przyznanie nowych kompetencji zarządczych dla wojewodów w stosunku do podległych mu organów czy też dla Prezesa Rady Ministrów w stosunku do osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej czy też przedsiębiorców – chodzi tu o wydawanie incydentalnych poleceń w drodze natychmiast wykonalnych decyzji administracyjnych w związku z przeciwdziałaniem „koronawirusowi”.
Również w zakresie prawa budowlanego, przepisów dotyczących planowania i zagospodarowania  przestrzennego czy też ochrony zabytków wprowadzono możliwość niestosowania tych przepisów przy projektowaniu, budowie, przebudowie, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych w związku z przeciwdziałaniem „koronawirusowi”.
Przewidziano również pewne udogodnienie dla przedsiębiorców turystycznych w przypadku odstąpienia od umowy przez podróżnego lub rozwiązania przez organizatora turystyki umowy o udział w imprezie turystycznej z uwagi na bezpośredni związek z wybuchem epidemii wirusa, polegające na proporcjonalnym zwrocie wpłat takiego przedsiębiorcy na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.
Ustawa zwalania również zarządzający lotniskiem, dworcem kolejowym, przewoźników lotniczych, kolejowych, drogowych z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie wirusowi, w szczególności za brak możliwości przewozu. Oznacza to, że i takich sytuacji można się spodziewać w wyjątkowych przypadkach.
Dodatkowe uprawnienie uzyskał także farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, który w razie zagrożenia zdrowia pacjenta związanego z wirusem COVID-19, może wystawić takiemu pacjentowi receptę.
Ustawa wprowadza też możliwość objęcia obowiązkową hospitalizacją osób chorych na określoną w przepisach chorobę zakaźną albo podejrzaną o zachorowanie na nią jak również obowiązkowa kwarantannę lub nadzór epidemiologiczny nad osobami zdrowymi, jednak mającymi styczność z tymi pierwszymi.
W związku z ustawą pojawiły się już akty wykonawcze, chociażby rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego, czy też w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji.

Sytuacja związana z „koronawirusem” jest jednak dynamiczna i należy spodziewać sią kolejnych aktów prawnych związanych z tym zagadnieniem. Z uwagi na szybkie przyjęcie rozwiązań prawnych w tym zakresie konieczna zapewne okaże się również ich zmiana, szczególnie że szereg podmiotów wniosło już pewne uwagi i zastrzeżenia do przyjętych na prędce rozwiązań.
Na podstawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. z dn. 2 marca 2020 r. (Dziennik Ustaw z 2020 roku poz. 374).

Autor: mec. Mariusz Kuniewski
 

Materiał filmowy